دانلود رایگان جزوات حقوقی و وکالت چاپ و نشر پدیدار

رویارویی بلوک غرب به رهبری ایالات متحده با رژیم بعثی عراق و پیش از حمله با صدام حسین به سال 1990 در پی یورش ارتش عراق به کویت و تصرف خاکی آن کشور بر می گردد، تا پیش از یورش به کویت، سیاست خارجی آمریکا در برابر  عراق با فراز و فرودهای گوناگون همراه بود پیش از انقلاب اسلامی به سبب نزدیکی و هم پیمانی استراتژیک ایران با آمریکا رژیم بعثی عراق بیشتر به شوروی نزدیک بود تا آمریکا. اما در پی پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، عراق از پشتیبانی هر دو بلوک شرق و غرب برای مهار کردن امواج این انقلاب بهره مند شد که اوج این پشتیبانی را می توان در تجاوز عراق به ایران به خوبی دید. با یورش عراق به کویت و تصرف خاک آن کشور، روابط آمریکا و عراق تنها در چند ساعت از سطح همکاری به تضاد و رویارویی رسید. این رویارویی به حمله ی نیروهای آمریکا و هم پیمانانش به عراق با مجوز شورای امنیت و بیرون راندن و رژیم بعثی عراق در آن هنگام، سیاست آمریکا بر نگه داشتن ((صدام تضعیف شده)) استوار بود. این سیاست ادامه یافت و حتی پس از به قدرت رسیدن دموکرات ها در آمریکا در چارچوب سیاست ((مهار دوگانه)) و بر پایه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تحریم های همه جانبه ی اقتصادی، فشارهای سیاسی، دیپلماتیک و اقدامات محدود اما اثر گذار نظامی بر ضد عراق پیگیری شد¹.

خاورمیانه سالهای آغازین هزاره ی سوم را با رویدادهای مهمی آغاز کرد که سبب کنار رفتن برخی موانع استراتژیک بر سر راه قدرت یابی ایران شد. اندکی پس از رویدادهای تروریستی 11 سپتامبر که کاخ سفید برای یافتن و به بند کشیدن اسام بن لادن – سرکرده گروه القاعده که این رویدادها به او نسبت داده شده بود به افغانستان حمله برد، هنوز چند ماهی از اشغال افغانستان نگذشته بود، که بوش در یک سخنرانی در اکتبر 2002 به عراق زیر سلطه ی صدام حمله برد و بر این باور بود که عراق تهدیدی برای صلح جهانی است و این از پیشینه ی تجاوزات صدام، تلاش برای دستیابی به جنگ افزارهای ویژه کشتار جمعی و موشکهای بالستیک و پشتیبانی اش از گروههای تروریستی (القاعده) بر می خیزد و در 20 مارس 2003 واشنگتن حمله به این کشور را آغاز کرد، سرانجام در 9 آوریل بغداد سقوط کرد و صدام نیز در 13 سپتامبر دستگیر شد¹. بی گمان سرنگونی رژیم بعثی عراق از بزرگترین دگرگونی ها در دهه های اخیر در منطقه حساس خاور میانه است. که تاثیر بسزایی بر مناسبات سیاسی اقتصادی منطقه و حتی جهان داشته است. پرسش اصلی اینجاست که سطح روابط ایران و عراق بعد از سرنگونی  صدام چگونه است؟ آیا روابط همچنان مثل گذشته خصمانه و توام با بد بینی خواهد بود. روابط با وجود ضلع سوم یعنی دچار دگردیسی خواهد شد. یا اینکه این روابط با وجود ضلع سوم یعنی آمریکا دچار دگردیسی خواهد شد.

فرضیه اصلی این پژوهش بر این اساس است که در کشور ایران و عراق با فراموش کردن ایدئولوژی ایران ستیزانه صدام و بر اساس مشترکات فرهنگی مذهبی و در هم تنیدگی جغرافیای انسانی و نیز روابط تاریخی حاکمان کنونی عراق با دولت جمهوری اسلامی ایران این روابط گسترش می یابد و وجود آمریکا در عراق نخواهد توانست تاثیری بر آن داشته باشد و روش تحقیق در این نوشتار توصیفی تحلیلی بوده و بر اساس منابع کتابخانه ای و اینترنتی و روزنامه ای می باشید.

از زمان فروپاشی عثمانی و شکل گیری دولت در غرب ایران، سیاستهای متخذه از سوی دولتمردان آن کشور همواره به عنوان تهدید علیه امنیت ملی ایران به شمار آمده و این کشور به ندرت روابطی دوستانه با ایران داشته است. اختلافات ارضی و مرزی به همراه مسائل مذهبی همچون تبعیض علیه شیعیان عراق و مسائل قومی و نژادی همانند مناقشه عرب و عجم، حضور کردها در دو سوی مرزهای ایران و عراق به همراه خوی توسعه طلبی حاکمان بغداد از جمله عوامل اصلی تنش یا منازعه میان دو کشور در نیم قرن اخیر محسوب می گردند. با این حال روابط دو کشور همیشه در سطحی نا مطلوب قرار داشته و در تاریخ روابط ایران و عراق نقاط قابل اتکایی نیز یافت می شود. از زمان قیومت انگلیس بر عراق (1920) و پس از استقلال آن کشور در سال 1932 و تا پایان عمر حکومت پادشاهی در سال 1958 به دلیل نفوذ انگلستان در منطقه و وجود حکومت پادشاهی در هر دو کشور روابط دو دولت چه در رقابت پیمان سعدآباد و چه پیمان بغداد که به منظور مقابله با تهدید کمونیسم شکل گرفته بودند دوستانه بوده است. نقطه ی آغاز روابط مابین دو کشور به فروردین 1308 و اعزام هیئت حسن نیت از سوی پادشاه عراق به ایران و تقاضای این هیئت جهت برقراری روابط سیاسی با ایران باز می گردد. با این حال دولت عراق که در این زمان تحت حمایت انگلستان قرار داشت، نخست از اواسط سال 1310 با ارسال چندین یادداشت اعتراض به دولت ایران، ماموران گمرگ و نیروی دریایی را متهم به نادیده گرفتن مقررات سازمان بندر بصره و تجاوز به حق حاکمیت عراق در آبهای اروند رود نموده و سپس در سال 1313 به منظور جلوگیری از اعمال حاکمیت ایران بر اروند رود به جامعه ی ملل شکایت برد، پس از آنکه جامعه ی ملل ظرفیت را به مذاکره ی مستقیم دعوت نمود، سرانجام در 13 تیر 1316 طی قراردادی که میان دو کشور منعقد گردید حق کشتیرانی را در سراسر اروند رود به استثنای 5 کیلومتری از آبهای آبادان تا خط تالوگ به دولت عراق واگذار گردید¹. روابط نامطلوب دو کشور با کودتا قاسم و قوت یافتن پان عربیسم و گرایشات افراطی عربی در نظام سیاسی عراق آغاز شد. در این دوره اختلافات مرزی دو کشور افزایش یافت و علاوه بر ادعای حاکمیت عراق بر خوزستان تشکیل جبهه ی آزادی بخش خوزستان و مسأله ی کردها، اختلاف ایدئولوژیک نیز بر روابط دو کشور سایه انداخت و تا زمانی که رژیم چپ گرای عبدالکریم قاسم در عراق بود روابط دو کشور تیره ماند، در حکومت عبدالسلام عارف و عبدالرحمان عارف تا حدی از تنش موجود در روابط دو کشور کاسته شد اما با حاکم شدن رژیم بعث در عراق دوره ی دیگری از تیرگی روابط میان دو کشور آغاز گردید. روابط دو کشور با سخنان حسن الکبر رئیس رژیم عراق در مورد حاکمیت مطلق عراق بر اروند رود بحرانی شد. بدنبال این اظهارات اعمال مقامات عراقی دولت ایران نیز در اردیبهشت 1348 عهدنامه ی مرزی 1937 را ملغی و تمایل خود را به انعقاد قراردادی مبتنی بر خط تالوگ اعلام کرد. با میانجی گری هواری بومدین در جریان اجلاس اوپک در الجزایر، دو کشور به توافقاتی جهت پایان بخشیدن به اختلافات خود دست یافتند. بر اساس این توافق خط تالوگ به عنوان خط مرزی دو کشور شناخته شد و ایران مقداری از اراضی عراق را که در تصرف خود داشت پس داد. انعقاد قرارداد 1975 ظاهراً پایان اختلافات مرزی و روابطی نسبتاً بهتر شد اما این آرامش نسبی با انقلاب ایران پایان یافت از این رو رهبران عراق فرصت را مغتنم شمرده و صدام قرارداد 1975 را در جلوی دوربین های تلویزیونی پاره کرد و در 31 شهریور 1359 به خاک ایران حمله کرد و جنگ تحمیلی 8 ساله را علیه ایران آغاز کرد. با این وصف صدام در مرداد 69 با ارسال نامه ای به رئیس جمهوری ایران تمام شرایط ایران را برای صلح پذیرفت¹.

رژیم بعثی و سکولار عراق حتی در زمان تحریم های بین المللی در حالیکه تحت شدیدترین فشارها از سوی غربیها بود حاضر به بر قراری روابط دوستانه با ایران و حل مشکلات و ایجاد مفر برای خلاصی از باتلاقی که در آن فرو غلتیده بود، نشد و در پایان سید الرئیس عراق مفتضحانه از گودال بیرون کشیده شد و مجازات گردید. فروپاشی رژیم صدام در عراق شرایط آرمانی و بسیار روشنی را برای روابط دوستانه و برادرانه ایران و عراق فراهم آورد. در دوران انتقالی عراق (از زمان تشکیل شورای حکومتی در تابستان 82) شاهد سفرهای متعدد مقامات دو کشور از جمله سفر رؤسای دوره ای شورای حکومتی، رئیس جمهوری عراق، وزرای دو کشور، وزیر خارجه ی عراق و ایران (خرازی) و نخست وزیر دولت انتقالی عراق (دکتر جعفری) بودند تشکیل نهادهای مدنی در عراق و پیشرفت گام به گام روند سیاسی، ستون های مستحکمی برای روابط ایران و عراق بنا نهاد.چرا که در یک طرف، یک ایران با ثبات، مردمی وقومی شیعی قرار می گرفت و در طرف دیگر یک عراق جدید کثرت گرا دارای گرایش اسلامی و دولت وارد عرصه سیاست و حکومت در خاور میانه می شد.

مردم عراق در تاریخ 11 بهمن 83 اولین انتخابات مشروع، آزاد و عادلانه تاریخ کشور را برگزار کردند. در این انتخابات لیست ائتلاف یکپارچه عراق موفق شد با کسب بیش از 140 کرسی هدایت مجمع ملی انتقالی را به دست بگیرد و دولت ابراهیم جعفری به عنوان دولت انتقالی را تشکیل دهد. وزیر خارجه (وقت) ایران به عنوان اولین مقام رسمی یک کشور اسلامی با هدف تبریک به دولت و ملت عراق در بهار84به این کشور سفر نمود. این سفر مقدمه ارتقای سطح روابط بود ایران در چهارچوب سیاست حکیمانه خود دولت انتقالی عراق را به رسمیت شناخت و در جهت پیشرفت روند سیاسی این کشور به ویژه تدوین و تصویب قانون اساسی و ایجاد نهاد های مدنی و آرام کردن اوضاع عراق نقش فعال و مثبت ایفا نمود.ایران همچنین در زمانی که مشکلات روز افزونی که عرصه را به اشغالگران تنگ کرده بود بر روابط حسنه با عراق تاکید داشته و در جهت کمک به دولت و ملت این کشور گام برداشت و ثابت کرد که هر گونه راه حلی برای مشکلات منطقه بدون مشارکت ایران کار ساز نخواهد بود. در پاسخ این سفر هیأت عالی رتبه عراقی به ریاست نخست وزیر دولت انتقالی این کشور در تابستان 84 به تهران سفر نمود که بازتاب وسیع منطقه ای و جهانی داشت. دو کشور در این سفر یادداشت تفاهم های بسیاری را در زمینه های مختلف به امضا رساندند، چیزی که در زمان صدام هیچگاه تحقق نیافت. حتی در بیانیه ی پایانی مطبوعاتی این سفر بندهایی آورده شده که آغاز گر جنگ بودن رژیم صدام در جنگ تحمیلی ایران را از سوی مقامات عراق جدید تأیید نمود¹. با برگزاری دومین انتخابات سراسری در عراق  (آذر ماه 85) مردم عراق نمایندگان خود را وارد مجلس ملی نمودند و حزب برتر انتخابات به همراه دیگر گروههای پیروز دولت دائمی عراق را تشکیل داد. سپری شدن روند موفقیت آمیز سیاسی در عراق، تحقق این روند و تشکیل مجلس منتخب و دولت ملی در این کشور باعث شد تا ایران وزیر خارجه اش را در تاریخ 5 خرداد 85 به عراق اعزام کرده  و تبریکات خود را به دولت و ملت عراق ابراز دارد. این سفر در حالی انجام گرفت که روابط سیاسی منطقه ای عراق هنوز به مرحله ای جدی و عملی نرسیده و فقط ایران است که به صورت فعال ارتقای سطح روابط خود را به سفیری اعلام نمود¹. متکی در عراق در حالی حاضر شد که نخستین مقام رسمی عالی رتبه پس از تشکیل دولت در عراق بود. در فرودگاه بغداد با در فرودگاه بغداد با استقبال گرم همتای عراقی خود مواجه شد و پس از آن به مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق رفت و مورد استقبال گرم عبد العزیز حکیم قرار گرفت و از آنجا به ساختمان وزارت خارجه رفت و در دیداری یک ساعته به بیان مواضع دولت جمهوری اسلامی ایران پرداخت. متکی در جریان سفر خود به عراق اعلام کرد که بیش از 20 سند همکاری میان دولت عراق و ایران به امضا رسیده اما هیچ یک عملی نشده است و از این رو دولت ایران در صدد است کمیسیونی مشترک با عراق تشکیل دهد تا این تفاهم ها نهایی شوند.²

نقطه اوج روابط دو کشور پس از سقوط صدام در چارچوب توسعه و تحکیم روابط دوستانه میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق و در پاسخ به دعوت جلال طالبانی رئیس جمهور عراق ، محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران در رأس هیأتی عالی رتبه به مدت دو روز در تاریخ های 12 و 13 اسفند ماه 86 رسماً از جمهوری عراق دیدار کرد. در این سفر رئیس جمهوری با جلال طالبانی رئیس جمهور عراق، نوری مالکی نخست وزیر و عبدالعزیز حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق ملاقات کرد. همچنین با شخصیت های برجسته ی دانشگاهی و شیوخ عشایر نیز جداگانه دیدار کرد و دو طرف در این دیدار توافقاتی داشتند:

1-  طرفین با عنایت به مشترکات فراوان تاریخی فرهنگی و دینی موجود میان دو کشور همسایه و مسلمان بر اساس احترام متقابل و اصول حسن همجواری و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و پای بندی به تعهدات دو جانبه و توافق نامه های امضا شده میان دو کشور به ضرورت ارتقای سطح روابط و همکاری فی ما بین در کلیه ی زمینه های سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نفتی، صنعتی و فرهنگی محل کلیه ی موانع بر سر راه توسعه این روابط تأکید کردند.

2-  طرفت تقویت همکاری فی ما بین در زمینه ی نفت و گاز و تسریع در اجرای طرحهای مورد توافق و بهره برداری دو جانبه از میادین نفت و گاز مشترک طبق قوانین و مقررات بین الملل تأکید کردند.

3-  طرف عراقی از جمهوری اسلامی ایران برای تخصیص یک میلیارد دلار وام با شرایط سهل در جهت کمک به اقتصاد عراق در زمینه های مختلف و باز سازی زیر ساخت های کشور قدر دانی کرد و ....¹

سفر احمدی نژاد ظاهراً دست آوردهای سیاسی مهمی را نیز برای ایران به همراه داشته است. مقام های عراقی به رئیس جمهور ایران قول مساعد داده اند که هر چه سریعتر به مسئله حضور گروهک مجاهدین خلق در خاک کشورشان پایان دهند.

جلال طالبانی در دیدار با رئیس جمهور ایران تأکید کرد مسئله حضور مجاهدین خلق مشکلات بسیاری را برای عراقی ها به وجود آورده و ما تمام تلاش خود را به کار می گیریم تا این موضوع را هر چه سریعتر حل و فصل کنیم و خود را از شر آنها خلاص کنیم. در این نباید شک کرد که سفر دکتر احمدی نژاد یک سفر موفقیت آمیز بوده است. به خصوص قاطع می توان گفت این سفر نه تنها صفحه ای تازه در روابط ایران و عراق به وجود آورد بلکه در حقیقت نقطه ی عطفی نیز در روابط ایران با کشورهای عرب  منطقه نیز ایجاد کرد. همچنین می توان گفت این سفر تأثیر مستقیم بر روابط ایران و آمریکا داشت¹. آمریکایی که انگشت اتهام را متوجه ایران میکند و بر اساس این سیاست هدف من سازی و تکرار اتهامات علیه ایران را دارد. به این ترتیب که ایران با تشکیلاتی به نام سپاه در آموزش، تأمین مالی، ارسال تجهیزات جنگی و مدیریت و هدایت گروههای ویژه ی عملیاتی، هسته های مخفی و جریان صدر دخالت دارد و به دنبال هدف قرار دادن نظامیان آمریکایی و متحدین آمریکا در عراق است کلید واژه هایی که در این اتهامات متوجه ایران می شود، هدفمند و بر اساس موارد محرومیت فعالیت های تروریستی است ، که به خصوص در قطع نامه ی 1373 شورای امنیت و در موضوع مبارزه با تروریسم مورد تَاکید قرار گرفته و همه ی کشورها با آن مقابله می کنند. متهم کردن ایران به اینکه به دنبال پیاده کردن الگوی حزب ا... در عراق، لبنانیزه کردن عراق و ایجاد هلال شیعی در منطقه ی آمریکا بر این باور است که ایران به دلیل داشتن پایگاه مردمی در عراق و ارتباط دوستانه و دیرینه ای که با حاکمان امروزی عراق دارد با کمترین هزینه بیشترین منافع را در عراق به دست می آورد و به راحتی بعضی سیاست های آمریکا را به رغم هزینه های سنگین به تعطیلی می کشاند ایران هم از مقامات سیاسی ضد اشغال حمایت می کند و هم با تمام توان از دولت منتخب ما کلی پشتیبانی می کند در این زمینه سیاست آمریکا این است که باید ایران را در شرایطی قرار داد تا به سیاست دو گانه اش در عراق پایان دهد و موقعیت ایران از حالت ارتباط و بهره گیری هم زمان از هر دو جریان پایان پذیرد و سیاست روشن و شفافی را دنبال کند و نا گذیر به انتخاب شود; یا پیوستن مطلق به جریان حمایت از دولت عراق و روند حاکم بر آن یا قرار گرفتن در صف مخالفان دولت که اگر صرفاً و بدون قید و شرط از دولت عراق حمایت کند با جریان ضد اشغال همراه شده و پایگاه ضد سلطه ای خود را از دست می دهد که اگر به صف حامیان جریانات مقاومت بپیوندد دولت شیعی منتخب را از دست می دهد¹. هیأت حاکمه ی آمریکا معتقد است تا زمانیکه دولتمردان عراقی و رهبران جریانات اصلی سیاسی عراق هم پیمان ایران باشند،سیاست های آمریکا نمی تواند به راحتی در عراق به جریان بیافتد،بر همین اساس هدف ایجاد شکاف میان ایران و دوستانش در عراق با لبنانیزه کردن ادعاهای اتهامی از نقش غرب ایران در عراق و واسطه کردن دولتمردان و رهبران جریانات ممتد عراقی متحد ایران برای انتقال این ادعای اتهامی به ایران و به شک انداختن آنها مبنی بر به وجود آمدن نا همگنی میان اظهارات مسئولان عالی رتبه ی ایرانی با اقدامات میدانی در عرصه ی عراق را دنبال می کند. در این زمینه آمریکا به صورت مستمر در تلاش است تا بسیاری از تحلیلهای خود را به باورهای دولتمردان عراقی تبدیل کند و سپس آنها را به ادبیان عراقی به ایران منتقل سازد.¹

به نظر می رسد در برهه ای از زمان این راهبرد آمریکا جواب داد به طوری که نوری مالکی تلاش کرد تا تعاونی شکننده در روابط بغداد با تهران و واشنگتن برقرار کند و تا حد امکان از نزدیکی بیش از حد به هر یک از این دو قطب پرهیز کند و سعی کرده که سیاست مداری منتقل از تهران نشان دهد و همین امر موجب سنگینی کفه ترازو به نفع واشنگتن شده است. این امر باعث شده بود که به مرور ابرهای تیره، آسمان روابط تهران بغداد را بپوشاند. ابرهایی که آشکار ترین تجلی بیرونیشان ممانعت از ورود هواپیمای نخست وزیر عراق به آسمان ایران بود و در نهایت موجب شد تا نوری مالکی با تأخیری چند ساعته و پس از توقف در دبی راه خود را به سوی اژن ادامه دهد. فاصله گرفتن از تهران از نخستین ماههای نخست وزیری او هنگامی آغاز شد که او تهران را در برنامه ی نخستین سفرهای خارجی خود قرار نداد و همچنین پیشنهاد ایران برای میزبانی اجلاس منطقه ای برای حل مشکلات عراق را رد کرد و ترجیح داد این اجلاس ابتدا در بغداد و سپس در قاهره برگزار شود. دولت عراق همچنین دریافت روادید برای اتباع ایرانی را بار دیگر اجباری و سختگیری نسبت به ایرانیانی که بدون دریافت ویزا به عراق سفر می کنند را به حد اعلا رساند¹. نوری مالکی همچنین همگام با مقامات آمریکایی در چند نوبت ایران را به انجام عملیات علیه سربازان آمریکایی محکوم کرده است)) : من مطمئنم که ایران در بعضی حملات علیه نیروهای آمریکایی که در خاک عراق صورت می گیرد نقش دارد اما ما اجازه نخواهیم داد تا ایران خاک عراق را به جبهه ی جنگ خود با آمریکا تبدیل کند. دولت عراق با تأکید بر هویت عربی کشور عراق به جای هویت شیعی آن، سیاست نزدیکی به کشورهای عربی و سنی خلیج فارس را پیش گرفته بود و در تلاش بود تا از نفوذ ایران در عراق بکاهد.))

مالکی پس از یک دوره تنش با ایران، تصمیم به لغو ایران گرفت و در رأس هیأتی بلند پایه وارد تهران شد و به محض ورود مورد استقبال پرویز داوودی معاون اول رئیس جمهوری قرار گرفت و با محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران و منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان دیدار کرد. مالکی در این دیدار تأکید کرد اجازه نخواهیم داد عراق جایگاهی برای آسیب رسانی به امنیت ایران و همسایگانش شود . وی همچنین با تشریح شرایط حساس فعلی عراق گفت: (( رایزنی های جاری میان بغداد و تهران در این شرایط نشانگر پیوند ها و مناسبات دو کشور بر پایه ی مصالح مشترک و حکمت است و تمام گروهها و تشکلات شیعی ، سنی و کردی بر تحکیم همه ی مناسبات همه جانبه با ایران تأکید دارند.

کاملأ واضح است که سفر مالکی به ایران در راستای دو هدف کاهش نگرانی های ایران از معاهده ی امنیتی بغداد ـ واشنگتن و رفع سوء تفاهم های پدید آمده در روابط دو کشور

انجام شده است.¹ و این سفر از دو زاویه اهمیت داشت بویژه اینکه آمریکایی ها بخوبی آگاهند اگر ایران روابطش با بغداد تیره شود، مشکلات آنها در عراق افزایش خواهد یافت و در همین راستا عقد پیمان امنیتی با مشکل جدی روبرو خواهد شد. شماری از نمایندگان پارلمان عراق با صدور بیانیه ای اتهام هایی علیه ایران مبنی بر دخالت در عراق را هیاهوی رسانه ای دانستند و در باره ی سفر نخست وزیر عراق به تهران اعلام کردند: سفر مالکی در این شرایط حساس تاریخ کشور، بسیار مهم و تاریخی بشمار می رود. این نمایندگان بر اهمیت دیدار مالکی در تثبیت اصل حسن همجواری به دخالت نکردن در امور داخلی یکدیگر و اطمینان به این سلسله که عراق گذر گاهی برای تجاوز به دیگر کشورها نخواهد بود.
 

نتیجه گیری

 ایران مؤثر ترین بازیگر منطقه ای در عراق محسوب می شود، در طول دهه های گذشته که عراق برای ایران همواره یک تهدید امنیتی به شمار می رفته است. از دیدگاه ایران، بخش عمده ای از تهدیدات معطوف به امنیت ملی آن کشور از ناحیه عراق و رژیم بعث حاکم بر آن ناشی می شده است اما فروپاشی رژیم صدام و شکل گیری نظام سیاسی دمکراتیک و مبتنی بر مشارکت تمامی گروههای عراق در ساختار قدرت و به ویژه راه یابی گروههای شیعی در ساختار قدرت شرایط جدیدی را ایجاد کرده که می تواند به پایان یافتن تهدیدات امنیتی عراق برای ایران و حتی تبدیل این کشور به شریک اقتصادی و سیاسی ایران منجر شود. این فرصت تاریخی، ایران را به سوی حمایت همه جانبه از دولت جدید عراق از سال 2003 رهنمون شده و به رغم حمایت نکردن اغلب کشورهای منطقه از دولت عراق فقدان مشارکت آنها در روند امنیت سازی در این کشور، ایران سطح بالایی از توان و همکاری خود را برای حمایت از دولت عراق و ایجاد ثبات و امنیت در این کشور بسیج کرده است. ایران همواره کمک های اقتصادی و حمایت های سیاسی متعددی از عراق به عمل می آورد و از سوی دیگر با توجه به روابط عمیقی که در طول سه دهه گذشته با جناح های مختلف اعم از شیعه و سنی و کرد داشته، در جهت ثبات سازی در این کشور تلاش می کند. همسایگی جغرافیایی و پتانسیل موجود در دو کشور از عوامل مهمی است که دولتمردان ایران و عراق را مجبور خواهد ساخت سطح روابط دو جانبه را گسترده کرده و عمق بخشیده و از منافع آن به دولت سود برسانند، بی تردید مانع تراشی و هر گونه شیطنت در این روند مشکلات عدیده ای را به وجود خواهد آورد که به صلاح دو طرف و منطقه خواهد بود. تقویت روابط دو کشور نوید بخش نظام جدید امنیتی در خلیج فارس با ترکیب ایران و عراق و شورای همکاری خلیج فارس و یمن است